We kregen van onze gebruikers de vraag hoe LiNT te gebruiken is bij het herschrijven van een tekst. Wij zelf gebruiken LiNT aan het begin en aan het eind van het herschrijfproces. Aan het begin kijken we waar de grootste problemen zitten in een tekst; en aan het eind kijken we waar we via herschrijven winst hebben geboekt en of er kansen zijn gemist. We geven daarvan nu een voorbeeld.
Gemeenteraadsbrief
Hieronder zie je twee versies van een brief die de Amsterdamse burgemeester stuurde aan de gemeenteraad. Links het origineel, rechts onze herschrijving. We pretenderen niet dat die perfect is. Maar het is wel een voorbeeld van wat kan. De gebruiker die deze tekst aanleverde, vond althans dat de tweede versie een verbetering is, en nog steeds past in de context.
| Origineel | Herschrijving | |
| 1 | ###Geachte leden van de gemeenteraad, | ###Geachte leden van de gemeenteraad, |
| 2 | In deze brief informeert het college u (mede indachtig de toezegging daartoe in de commissie AZ van 13 januari) nader over het proces dat moet leiden tot het aanwijzen van een voorkeurslocatie voor het Erotisch Centrum in de stad. Onderdeel daarvan is de wijze waarop stadsdelen en bewoners worden betrokken in de keuze voor een voorkeurslocatie en de keuzes omtrent de goede inpassing op een voorkeurslocatie. | In deze brief meldt het college u hoe het een plek in de stad wil gaan kiezen voor het Erotisch Centrum. (We hebben in de commissie AZ van 13 januari beloofd om dat te doen.) We gaan ook in op de manier waarop stadsdelen en bewoners mee kunnen praten over de keuze van deze plek. Er is met hen later ook overleg over de inpassing van het centrum op de gekozen plek. |
| 3 | Zoals toegelicht in de raadsbrief van 12 oktober 2021 is het locatieonderzoek in volle gang. Binnen acht gebieden voert de gemeente een verdiepend locatieonderzoek uit naar concrete, geschikte locaties. De uitkomsten van de marktconsultatie en de input van de sekswerkers en exploitanten worden hierin meegenomen. | We hebben u al gemeld dat het locatieonderzoek in volle gang is; zie de raadsbrief van 12 oktober 2021. Het gebeurt in acht gebieden. Bij dit onderzoek wordt ook gesproken met marktpartijen, sekswerkers en exploitanten. |
| 4 | In eerste instantie wordt op basis van planologische criteria binnen de gebieden een aantal geschikte locaties in beeld gebracht. Dit kunnen nieuwbouwlocaties zijn, maar ook te transformeren locaties. | Allereerst worden op basis van planologische eisen binnen elk gebied enkele geschikte locaties gezocht. Dit kunnen nieuwbouwlocaties zijn, maar ook locaties die worden verbouwd. |
| 5 | Dit gebeurt op basis van ruimtelijke criteria (zoals inpasbaarheid van het voorlopige programma van eisen, bereikbaarheid, stedelijkheid, functiemenging, veiligheid en planologisch kader), sociaal-maatschappelijke criteria (denk aan sociale draagkracht van buurten) en vastgoedcriteria (zoals fysieke inpasbaarheid). Daarnaast wordt gekeken naar eigendomssituatie en financiële consequenties. De specifieke locaties worden zorgvuldig en transparant getoetst aan alle criteria en aan de hand hiervan komt het college tot 2 à 3 voorkeurslocaties. | De locaties worden beoordeeld met verschillende soorten criteria. Ten eerste zijn dat ruimtelijke criteria. Is het voorlopige programma van eisen hier haalbaar? Is het centrum bereikbaar? Wat betekent een centrum hier voor de stedelijkheid van het gebied en voor de menging van functies zoals wonen en werken? Is de veiligheid hier goed te bewaken? Ten tweede zijn er sociaal-maatschappelijke criteria, zoals de sociale draagkracht van de buurt. Ten derde zijn er vastgoedcriteria: past het centrum bijvoorbeeld fysiek in dit gebied? Ten vierde wordt gekeken naar wie nu de eigenaar is van de locatie, en de financiële consequenties daarvan. De beoordeling zal zo helder mogelijk per criterium worden gerapporteerd. Na de beoordeling kiest het college 2 à 3 voorkeurslocaties. |
| 6 | Vervolgens vraagt het college advies aan de stadsdelen waarin die 2 à 3 voorkeurslocaties zijn gelegen. Op deze manier is er participatie rond de 2 à 3 voorkeurslocaties: burgers kunnen hun standpunten inbrengen bij de stadsdeelcommissies, en de stadsdeelbesturen komen aan de hand daarvan tot hun adviezen. Vanuit het projectteam Erotisch Centrum wordt een uitgebreide inhoudelijke en, desgewenst organisatorische, ondersteuning geboden, bijvoorbeeld door informatie te verstrekken tijdens een technische sessie voor de stadsdeelcommissies. Het college wil op deze manier gelegenheid geven aan de inbreng vanuit de bewoners van de betrokken stadsdelen. Met medeweging van de adviezen van de stadsdelen besluit het college daarna wat volgens haar de definitieve voorkeurslocatie is. | Daarna vraagt het college advies aan de stadsdelen waarin de 2 à 3 voorkeurslocaties liggen. Daarbij kunnen burgers hun standpunten inbrengen bij de stadsdeelcommissies; de stadsdeelbesturen houden daarmee rekening in hun adviezen. Het projectteam Erotisch Centrum biedt inhoudelijke en organisatorische hulp; bijvoorbeeld door informatie te geven tijdens een technische sessie voor de stadsdeelcommissies. Het college geeft bewoners van de betrokken stadsdelen dus de kans om mee te praten. Het college neemt de adviezen van de stadsdelen mee in haar keuze voor de definitieve voorkeurslocatie. |
| 7 | Vervolgens legt het college deze voor aan uw raad met het rapport van het locatieonderzoek, inclusief de adviezen van de stadsdelen en een veiligheidsadvies van de politie. Uw raad kan zich dan uitlaten over de criteria en de uitkomsten van de toetsing aan die criteria en de daaruit volgende voorkeurslocatie. Het streven is dat het college voor de zomer een besluit neemt en dat dit na de zomer aan de raad wordt voorgelegd. | Vervolgens legt het college deze locatie voor aan uw raad. Daarbij krijgt u ook het rapport van het locatieonderzoek, de adviezen van de stadsdelen en een veiligheidsadvies van de politie. Uw raad kan zich dan uitspreken over drie dingen. Ten eerste over de criteria; ten tweede over de uitkomsten van de toetsing aan die criteria; en ten derde over de gekozen voorkeurslocatie. De bedoeling is dat het college voor de zomer een besluit neemt en dat dit na de zomer met uw raad wordt besproken. |
| 8 | Nádat de voorkeurslocatie is gekozen (op basis van de integrale opbrengst van resultaten uit de marktconsultatie, gesprekken met sekswerkers en exploitanten en het verdiepende locatieonderzoek van R&D en de adviezen van politie en stadsdelen) volgt een participatietraject met burgers over de exacte inpassing van het Erotisch Centrum op deze locatie, het gaat dan echt om de concrete inpassing van het EC op basis van het programma van eisen en bijvoorbeeld om welke maatregelen kunnen getroffen in de omgeving om eventuele overlast te beperken. Over de vormgeving en tijdspad van deze laatste tranche van de participatie wordt u op een later moment geïnformeerd. | Nadat de voorkeurslocatie is gekozen, overleggen we met burgers over de inpassing van het Erotisch Centrum op deze locatie. We houden daarbij rekening met het programma van eisen. We bekijken ook welke maatregelen kunnen getroffen in de omgeving om eventuele overlast te beperken. We informeren u later over de manier waarop we deze laatste overlegfase willen vormgeven en plannen. |
| 9 | ###Met vriendelijke groet,
###Namens het college van burgemeester ### en wethouders van de gemeente Amsterdam, ###Femke Halsema ###Burgemeester |
###Met vriendelijke groet,
###Namens het college van burgemeester ### en wethouders van de gemeente Amsterdam, ###Femke Halsema ###Burgemeester |
LiNT-output
Voordat we de tekst herschreven, bekeken we het origineel met LiNT. De originele LiNT-output is samengevat in de middelste kolom van de tabel hieronder.
| Kenmerk | Origineel | Herschrijving |
| LiNT-score | 76 (niveau 4) | 48 (niveau 2) |
| Onbekendheid van de woorden | 2.14 | 1.64 |
| Abstracte naamwoorden (proportie) | 0.81 | 0.81 |
| Woorden die nieuw zijn in de tekst | 93.1 | 91.8 |
| Lengte van deelzinnen | 14.9 | 10.0 |
| Afhankelijkheidslengtes | 12.8 | 5.4 |
| Bijvoeglijke bepalingen | 2.42 | 1.10 |
| Opsommingen in doorlopende zinnen | 0.97 | 0.31 |
| Bijzinnen | 0.50 | 0.55 |
| Zinslengte | 24.6 | 14.5 |
| Mensen per 1000 woorden | 20 | 42 |
| Persoonlijke vnw. per 1000 woorden | 16 | 42 |
| Aansprekingen per 1000 woorden | 8.1 | 14.6 |
| Bedrijvende vormen (proportie) | 0.76 | 0.83 |
Het origineel is bijzonder moeilijk geschreven: een LiNT-score van 76 valt ver in niveau 4. Wie de tekst zelf door LiNT haalt, kan zien dat de brief op vrijwel alle kenmerken moeilijker is dan de moeilijkste tekstsoort uit onze vergelijkings-tekstsoorten. Vaak is hij dus moeilijker dan een wetenschappelijke tekst. Alleen voor bijzinnen en aansprekingen geldt dat niet.
Tijdens het herschrijven sturen we niet doelbewust op de dertien LiNT-kenmerken. Uiteraard streven we wel naar eenvoudige woorden en zinnen, en naar een minder onpersoonlijke stijl. Aan het eind van het proces kijken we met LiNT wat er is veranderd aan de scores.
Conclusie
- De LiNT-score wordt aanzienlijk lager (76 wordt 48). Dat ligt aan drie ‘formule-kenmerken’: het lagere aantal infrequente woorden, de kortere deelzinnen en de kortere afhankelijkheidslengtes. Het vierde formulekenmerk, abstractheid, is niet veranderd bij het herschrijven.
- Aan de gewonere woorden kunnen we zien dat veel van de minder bekende woorden in het origineel te vervangen waren. Behoorlijk wat daarvan waren formele woorden: ‘nette woorden’, niet zozeer vaktermen. Die laatste zijn moeilijker te vervangen. We hebben de vakterm locatie laten staan, omdat die ook voorkomt in samenstellingen als locatieonderzoek en nieuwbouwlocaties. Wel hebben we in het begin van de tekst gekozen voor plek.
- Hoe de deelzinnen zijn vereenvoudigd, is te zien aan de sterke afname in bijvoeglijke bepalingen en opsommingen zonder bullets. We zien ook dat er weinig gebeurd is met bijzinnen; die staan zelfs iets méer in de herschrijving. In de tool is toegelicht waarom bijzinnen meestal geen enkel probleem vormen.
- De tekst is ook persoonlijker geworden: hij noemt twee keer zo vaak mensen en bevat meer aansprekingen. Verder heeft hij 7% meer bedrijvende (en dus 7% minder lijdende) vormen. Daarbij is niet het onderste uit de kan gehaald. Bij gebrek aan informatie over wie wat doet, konden wij de lijdende vormen in de beschrijving van het locatieonderzoek niet vervangen.
- Er wordt nauwelijks winst geboekt bij abstractheid en woordherhaling.
- De abstractheid is gegeven het thema en de doelgroep geen prioriteit bij het herschrijven. De tekst beschrijft namelijk een bestuurlijk traject voor een bestuurlijke doelgroep. Wanneer je met burgers over dit traject gaat communiceren, ligt dat anders. Dan zou bijvoorbeeld een begrip als overlast wel concreter mogen. Je zou dan bijvoorbeeld kunnen spreken over herrie op straat of fout geparkeerde auto’s; in dat geval scoort de tekst concreter.
- Verder worden in een kort bestek veel verschillende onderwerpen behandeld (trajectfasen, criteria e.d.), zodat er relatief weinig woorden herhaald worden in de tekst. Er worden geen kansen gemist in die zin dat eenzelfde verschijnsel met twee verschillende termen wordt aangeduid, hoewel er te twisten valt over de wisseling tussen bewoner en burger. We hebben beide varianten laten staan, omdat we niet zeker zijn dat telkens alleen bewoners bedoeld zijn.
